برای داشتن یک اسپرسوی با کیفیت و طول عمر بیشتر دستگاه اسپرسوساز، شست‌وشوی منظم و صحیح دستگاه بسیار ضروری است. تجمع رسوبات قهوه، چربی‌ها و املاح آب در قسمت‌های مختلف دستگاه می‌تواند باعث کاهش عملکرد و کیفیت نوشیدنی نهایی شود. علاوه بر این، تمیز نکردن منظم دستگاه، ممکن است باعث مشکلات فنی و خرابی زودرس دستگاه شود. در این مقاله از شوبین، به نحوه‌ی صحیح شست‌وشوی دستگاه اسپرسوساز و نکات مهمی که باید در نظر داشته باشید، خواهیم پرداخت تا با رعایت اصول بهداشتی و مراقبتی، یک نوشیدنی خوش طعم و با کیفیت و همچنین دستگاهی با طول عمر مفید داشته باشید.
چرا باید در حفظ و تمیز نگه داشتن دستگاه اسپرسوساز کوشا باشیم؟
شست‌وشوی منظم دستگاه اسپرسوساز تأثیر چشمگیری بر طعم و کیفیت فنجان قهوه دارد. چرا که شست‌وشو باعث از بین رفتن چربی‌ها و رسوبات قهوه‌هایی خواهد شد که با گذشت زمان داخل پورتافیلتر، سرگروپ، و مسیرهای عبور آب جمع شده‌اند. این رسوبات منجر به تغییر طعم قهوه و ایجاد مزه‌ی تلخ و نامطبوعی در نوشیدنی شما می‌شوند. رعایت بهداشت و تمیز نگاه داشتن دستگاه کمک می‌کند از تجمع این مواد جلوگیری شود و قهوه خالص‌تر و بهتر عصاره‌گیری شود. مورد بعدی که با تمیز کردن دستگاه می‌توان از آن جلوگیری کرد، ترکیب شدن طعم‌های نامناسب است. اگر دستگاه به‌طور مرتب تمیز نشود، مقداری از عصاره و مواد استفاده شده‌ی قبلی قهوه و شیر در دستگاه باقی می‌مانند و در طعم اسپرسوی جدید مخلوط می‌شوند. این مسئله می‌تواند باعث ایجاد طعم‌های ناخوشایند و غیرمتعادل در فنجان قهوه شما شود. بنابراین با شست‌وشوی مناسب و به موقع، با هر بار عصاره‌گیری از قهوه‌ی تازه و تمیز با طعم خالص لذت خواهید برد.
همچنین با شست‌وشو مناسب از تجمع املاح و رسوبات آب در بخش‌های داخلی دستگاه، به‌ویژه در مجاری عبور آب و بخار، جلوگیری می‌شود این امر مانع از ایجاد طعم فلزی یا شیمیایی در قهوه خواهد شد. به علاوه با رسوب‌زدایی از بخش‌های دستگاه اسپرسوساز از تغییر در میزان فشار و دما توسط رسوبات و باقی‌مانده‌ها در دستگاه جلوگیی می‌شود. این رسوبات می‌توانند جریان آب و فشار دستگاه را مختل کنند، همنطور که می‌دانید دما و فشار مناسب از عوامل کلیدی برای تهیه یک اسپرسوی باکیفیت هستند و تمیز بودن دستگاه به حفظ این دو عامل در سطح مطلوب کمک می‌کند. رسوب‌زدایی دوره‌ای دستگاه از بروز این مشکل جلوگیری کرده و نوشیدنی نهایی این دستگاه بدون طعم اضافی با آب خالص و بدون مزه تهیه خواهد شد و نه، آب مخلوط شده با سایر مواد مانده.
همچنین متخصصان معتقدند که تمیز کردن منظم سرگروپ و پورتافیلتر باعث بهبود استخراج قهوه و تشکیل کرمای ضخیم‌تر و با کیفیت‌تر می‌شود. (کرما، لایه‌ی نازک و قهوه‌ای رنگی است که روی سطح اسپرسو قرار می‌گیرد و نشان‌دهنده کیفیت خوب اسپرسو است.) تمیز نبودن دستگاه می‌تواند باعث کاهش کیفیت این لایه شود.
به طور خلاصه، تمیز نگه‌داشتن دستگاه اسپرسوساز تضمین می‌کند که اسپرسوی نهایی طعمی خالص، متعادل و دلپذیر داشته باشد و از هر گونه طعم ناخوشایند یا کاهش کیفیت جلوگیری می‌کند. پس با تمیز نگه داشتن دستگاه اسپرسوساز نه تنها به افزایش عمر دستگاه کمک می‌کنید، بلکه برای حفظ طعم و کیفیت قهوه نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.
- حفظ طعم خالص قهوه: رسوبات قهوه و چربی‌ها می‌توانند طعم تلخ و ناخوشایندی به فنجان قهوه شما اضافه کنند. با تمیز کردن منظم دستگاه، از جمع شدن این رسوبات جلوگیری می‌شود.
- افزایش عمر دستگاه: تمیز کردن منظم از ایجاد رسوبات معدنی در دستگاه جلوگیری می‌کند که در نهایت می‌تواند به دستگاه آسیب برساند.
- حفظ فشار و دمای مناسب: رسوبات آب و قهوه ممکن است مسیرهای آب و بخار دستگاه را مسدود کنند که این موضوع باعث کاهش فشار و دما و به‌تبع آن کاهش کیفیت استخراج قهوه می‌شود.
- جلوگیری از طعم‌های ناخوشایند: باقیماندن شیر در لوله بخار می‌تواند به بوی نامطبوع و تغییر طعم نوشیدنی‌های ترکیبی مانند کاپوچینو و لاته منجر شود.
هرچند وقت یک‌بار باید دستگاه اسپرسوساز را تمیز کنیم؟
زمان‌بندی شست‌وشوی دستگاه اسپرسوساز بسته به میزان استفاده از دستگاه و نوع قهوه‌ای که تهیه می‌کنید متفاوت است. در اینجا یک برنامه‌ی پیشنهادی برای شست‌وشوی منظم دستگاه آورده شده است:
تمیزکاری روزانه:
- پورتافیلتر و سبد قهوه: پس از هر بار استفاده، این قسمت‌ها را با آب بشویید.
- سرگروپ: پس از هر بار استفاده، سرگروپ را با آب و برس مخصوص تمیز کنید. • لوله بخار: پس از هر بار استفاده از بخار، آن را با یک پارچه مرطوب پاک کنید و کمی بخار اضافی آزاد کنید تا باقی‌مانده‌های شیر پاک شوند.
- سینی قطره‌گیر: سینی زیر دستگاه را روزانه خالی و تمیز کنید.
- تمیزکاری هفتگی:
- بک‌فلاش با آب: هفته‌ای یک‌بار بدون استفاده از شوینده این کار را انجام دهید تا مسیرهای عبور آب تمیز شوند.
تمیزکاری ماهانه:
- بک‌فلاش با مواد شوینده: ماهی یک‌بار از پودر یا قرص مخصوص تمیز کردن دستگاه اسپرسوساز برای بک‌فلاش استفاده کنید.
- تمیز کردن لوله بخار: لوله بخار را هر ماه در محلول آب و شوینده ملایم یا رسوب‌زدا قرار دهید.
- رسوب‌زدایی (هر ۳ تا ۶ ماه): با توجه به سختی آبی که استفاده می‌کنید و میزان استفاده، هر ۳ تا ۶ ماه یک‌بار دستگاه را با محلول رسوب‌زدا تمیز کنید.
بررسی و سرویس سالانه:
- یک بار در سال: بهتر است دستگاه را به صورت کامل سرویس کنید. این سرویس شامل بررسی و تمیز کردن دقیق تمام قطعات داخلی و خارجی دستگاه توسط یک فرد متخصص یا طبق دستورالعمل سازنده است. با پیروی از این برنامه، می‌توانید مطمئن باشید که دستگاه اسپرسوساز شما همواره در بهترین وضعیت خود قرار دارد و کیفیت قهوه‌ای که تهیه می‌کنید به حداکثر می‌رسد.
مراحل شست‌وشوی اسپرسوساز خانگی:
برای شست‌وشوی دستگاه اسپرسوساز خانگی به صورت صحیح و مرحله به مرحله، باید چند بخش مختلف دستگاه را به دقت تمیز کنید. دستورالعمل پیشنهادی به ترتیب زیر است:
-
خاموش کردن و خنک شدن دستگاه
ابتدا دستگاه را خاموش کنید و اجازه دهید تا کاملاً خنک شود. این کار برای جلوگیری از هرگونه آسیب یا سوختگی لازم است
-
خالی کردن مخزن آب مخزن آب
دستگاه را خالی کرده و با آب تازه بشویید. سپس آن را با آب تمیز پر کنید و به دستگاه بازگردانید. این کار از تجمع رسوبات و املاح آب در مخزن جلوگیری می‌کند
-
تمیز کردن پورتافیلتر و سبد قهوه (فیلتر)
پورتافیلتر را از دستگاه جدا کنید و سبد قهوه (فیلتر) را نیز از داخل آن بیرون بیاورید. آنها را به خوبی با آب داغ بشویید تا چربی‌ها و باقی‌مانده‌های قهوه از بین برود. در صورت نیاز، می‌توانید از یک برس نرم برای تمیز کردن کامل استفاده کنید.
-
تمیز کردن سرگروه (Group Head)
سرگروپ که قهوه از آن خارج می‌شود نیز باید تمیز شود. با استفاده از یک برس مخصوص، داخل سرگروپ را تمیز کنید تا رسوبات قهوه و چربی‌ها از بین بروند. برای شست‌وشوی کامل، می‌توانید هر چند وقت یک‌بار از محلول تمیزکننده مخصوص استفاده کنید.(در ادامه بهترین شوینده‌های مخصوص شست‌وشو دستگاه اسپرسوساز را معرفی خواهیم کرد)
-
اجرای فرآیند شست‌وشوی بک فلاش (Backflush)
برخی دستگاه‌ها قابلیت بک‌فلاش دارند. برای این کار، یک دیسک کور (پرتافیلتر کور) را در پورتافیلتر قرار دهید و کمی پودر شوینده مخصوص اسپرسوساز را اضافه کنید. سپس دستگاه را روشن کنید و اجازه دهید که آب به همراه محلول شوینده به دستگاه بازگردد. این کار باعث تمیز شدن مسیرهای داخلی دستگاه می‌شود. بعد از چند بار بک‌فلاش با مواد شوینده، آن را با آب تمیز انجام دهید تا تمامی مواد شوینده از دستگاه خارج شود.
-
تمیز کردن لوله بخار (Steam Wand)
لوله بخار معمولاً به دلیل تولید فوم شیر، چربی و رسوبات شیر را به خود می‌گیرد. پس از هر بار استفاده، بلافاصله لوله بخار را با پارچه‌ی مرطوب تمیز کنید و مقداری بخار از آن خارج کنید تا هر گونه باقیمانده‌ی شیر خارج شود. هر چند وقت یک‌بار، لوله بخار را در آب داغ یا محلول مخصوص قرار داده و کاملاً تمیز کنید.
-
تمیز کردن سینی قطره‌گیر (Drip Tray)
سینی قطره‌گیر زیر دستگاه را جدا کرده و محتویات آن را خالی کنید. سینی را با آب و مواد شوینده بشویید و خشک کنید. از جمع شدن رسوبات و لکه‌ها جلوگیری کنید.
-
تمیز کردن بدنه دستگاه
بدنه‌ی دستگاه را با یک دستمال مرطوب و نرم پاک کنید تا لک‌ها و باقی‌مانده‌های قهوه از روی آن پاک شود. از مواد شوینده‌ی قوی که ممکن است به سطح دستگاه آسیب برساند، استفاده نکنید
-
رسوب‌زدایی (Descaling)
دستگاه هر چند ماه یک‌بار، بسته به نوع آب منطقه و مقدار استفاده، باید رسوب‌زدای شود. برای این کار از محلول‌های رسوب‌زدا استفاده کنید. محلول را در مخزن آب بریزید و دستگاه را روشن کنید تا فرآیند رسوب‌زدایی انجام شود. پس از آن، مخزن را با آب تمیز پر کنید و چند بار دستگاه را با آب خالی بشویید تا محلول کاملاً از دستگاه خارج شود.
پس از هر بار تمیز کردن، دستگاه را دوباره مونتاژ کنید و از درست بودن قرارگیری قطعات اطمینان حاصل کنید. تمیز کردن منظم و دوره‌ای دستگاه باعث بهبود عملکرد آن و افزایش عمر مفید دستگاه می‌شود. با پیروی از این مراحل، دستگاه اسپرسوساز شما همواره تمیز و آماده به کار خواهد بود، و کیفیت قهوه‌ی تهیه شده بهبود می‌یابد.
محصولاتی برای شست‌وشوی اسپرسوساز
برای شست‌وشوی مؤثر دستگاه اسپرسوساز، استفاده از شوینده‌های تخصصی است مانند برخی از پودر و قرص شست‌وشوی دستگاه اسپرسوساز که به آنها اشاره شده است:
Urnex Cafiza پودر و قرص مخصوص برای شست‌وشوی داخلی دستگاه و بک‌فلاش.
Puly Caffشوینده‌های قوی برای تمیز کردن چربی‌ها و رسوبات.
Cafetto محصولات متنوع برای رسوب‌زدایی و شست‌وشوی قهوه‌ساز.
De’Longhi و Breville شوینده‌های تخصصی برای دستگاه‌های همین برندها.
این محصولات به حذف چربی‌های قهوه و رسوبات آب کمک می‌کنند و عملکرد دستگاه را بهبود می‌بخشند.
اما چند روش طبیعی و غیر صنعتی برای شست‌وشوی دستگاه اسپرسوساز وجود دارد که اگر ترجیح می‌دهید می‌توانید از این مواد طبیعی برای تمیز کردن دستگاه اسپرسوساز استفاده کنید.
چندین ترکیب طبیعی موثر وجود دارد که می‌توانند جایگزین مناسبی برای محصولات شیمیایی باشند:
- سرکه سفید: ترکیب آب و سرکه سفید به نسبت ۱:۱ برای رسوب‌زدایی استفاده می‌شود. این محلول را از دستگاه عبور دهید و سپس چندین بار با آب تمیز دستگاه را شست‌وشو دهید.
- آب لیمو: مشابه سرکه سفید، آب لیمو نیز می‌تواند به عنوان یک رسوب‌زدای طبیعی استفاده شود. آب لیمو را با آب مخلوط کرده و برای شست‌وشوی دستگاه استفاده کنید.
- جوش شیرین: برای تمیز کردن سطوح خارجی و پورتافیلتر می‌توانید از مخلوط جوش شیرین و آب استفاده کنید.
- آب داغ: برای شست‌وشوی روزانه‌ی پورتافیلتر و سرگروپ، آب داغ به‌تنهایی می‌تواند چربی‌ها و رسوبات کوچک را از بین ببرد.
- محلول آب و نمک: این محلول برای تمیز کردن لوله بخار موثر است. نمک کمک می‌کند تا باقی‌مانده‌های شیر از لوله خارج شوند.
در استفاده از این مواد چند نکته را نیز باید به خاطر داشته اشید که برای حفظ و نگهداری دستگاه بسیار مهم و حیاتی است:
- استفاده از مواد طبیعی مانند سرکه و آب لیمو را به صورت دوره‌ای انجام دهید و همیشه پس از استفاده از این مواد، دستگاه را به‌طور کامل با آب تمیز بشویید تا طعم قهوه تحت تأثیر قرار نگیرد.
- از شوینده‌های قوی مانند سرکه بیش از حد استفاده نکنید، زیرا ممکن است به برخی از قطعات داخلی دستگاه آسیب بزند.
- دستورالعمل‌های سازنده دستگاه را حتماً مطالعه کنید و از محصولات شست‌وشوی توصیه‌شده توسط تولیدکننده استفاده کنید.
تمیز نگه‌داشتن دستگاه اسپرسوساز نه تنها باعث افزایش عمر مفید دستگاه می‌شود، بلکه به شما کمک می‌کند تا از طعم خالص و کیفیت بالای قهوه خود لذت ببرید. با رعایت اصول شست‌وشوی منظم و استفاده از مواد مناسب (طبیعی یا شیمیایی)، می‌توانید دستگاه اسپرسوساز خود را در بهترین وضعیت نگه دارید و همیشه یک اسپرسوی خوش‌طعم و باکیفیت تهیه کنید. در مقاله بعدی نحوه‌ی شست‌وشو و تمیز کردن سایر دستگاه‌های قهوه‌ساز خانگی را توضیح خواهیم داد.